ما از زمانی که وارد هفت سالگی می‌شویم، تا هجده نوزده سالگی، تقریبا یک سومِ این دوازده سال را، در مدرسه می‌گذرانیم. بعد از آن هم وارد دانشگاه می‌شویم و ممکن است بین دو تا ده سال دیگر هم در دانشگاه سپری کنیم. فرقی ندارد بخواهیم تحصیلات دیپلم، فوق دیپلم یا دکتری داشته باشیم. رمز اصلی موفقیت این است که بدانیم چطور درس بخوانیم، چگونه یک جدول برنامه ریزی درسی درست کنیم و در درس‌مان موفق شویم. به دلیل اهمیت این موضوع، تصمیم گرفتیم در این مطلب به اصول برنامه ریزی درسی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
اهمیت برنامه ریزی درسی
چرا به برنامه‌ریزی نیاز داریم؟ اگر برنامه درستی نداشته باشیم، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا درس خواندن‌مان جواب می‌دهد؟ فرض کنید در طول سال تحصیلی بعضی از دروس را به خوبی نخوانده‌اید و کمی چالش دارید. حالا از شانس خوبی! که دارید، دو تا از امتحانات سخت‌تان پشت‌سر هم افتاده است. به همین دلیل وقت کافی برای خواندن درس‌ها ندارید. باید چه‌کار کنید؟
هیچ روشی به جز وجود یک برنامه‌ریزی درست و حسابی نمی‌تواند به موفقیت شما کمک کند. برای مثال می‌توانید از فرجه چند روزه‌ای که قبل از شروع امتحانات داشته، استفاده کنید. همچنین باید از وقت‌تان در طول امتحانات به خوبی استفاده کرده و وقت را تلف نکنید. داشتن برنامه‌ریزی درست، حتی وقتی زمان کافی ندارید، به طرز عجیبی جواب می‌دهد.
اصول برنامه ریزی درسی چیست؟
برنامه‌ریزی یک سری اصول مشخص دارد. اما نمی‌توان طبق آن اصول برای همه یک نسخه یکسان نوشت. هر فردی هوش، علاقه، استعداد، توانایی، وقت و روحیات خاصی دارد. نمی‌توان یک فرد با هوش خوب که در خانواده‌ای کم جمعیت و ثروتمند به دنیا آمده است را با فردی متوسط با خانواده فقیر مقایسه کرد. اگر خودتان می‌خواهید برنامه خاصی تهیه کنید یا از یک مشاور می‌خواهید این کار را برای شما انجام دهد، باید اطلاعات کافی از شرایط موردنظرتان داشته باشید. در ادامه چند راهکار مهم برای برنامه ریزی درسی آورده‌ایم.
1. مشخص کردن لیست کارهایی که می‌خواهید انجام دهید
قبل از هر چیز یک مداد و کاغذ بردارید یا در یک فایل اکسل، همه کارهایی که در طول روز از زمانی که بیدار می‌شوید تا زمانی که به خواب می‌روید را بنویسید. زمان موردنیاز برای هر کار را هم بنویسید. اگر به طور دقیق این کار را انجام دهید، می‌توانید زمان‌های خالی را به دست بیاورید. برای این زمان‌های خالی می‌توانید کلی نقشه بچینید.
2. برنامه ریزی دقیق
قدم بعدی این است که یک برنامه دقیق برای کل روزتان بنویسید. مثل اگر 7 صبح بیدار می‌شوید، نیم ساعت برای نرمش و نیم ساعت برای صبحانه بگذارید. سپس برای کارهای مهمی که در طول روز دارید، برنامه‌ریزی کنید. یک جدول برنامه ریزی درسی کمک زیادی به شما می‌کند.
برای مثال مشخص کنید که چند ساعت از صبح، عصر و شب را می‌توانید به درس خواندن اختصاص دهید. اگر امتحان دارید، چاره‌ای جز خواندنِ تنها یک درس خاص ندارید؛ ولی اگر برای کنکور درس می‌خوانید، درس‌های متنوعی در طول روز بخوانید. می‌توانید عمومی و اختصاصی را در کنار هم در برنامه جای دهید. در ضمن حتماً استراحت بین دروس را فراموش نکنید.
کارهای متفرقه مانند حمام و کارهای شخصی، غذا خوردن، تفریح و گذراندن وقت با خانواده حداقل برای یک نصفه روز در هفته را در برنامه خودتان جای دهید. یک پیشنویس برای جدول تهیه کرده تا بعداً بتوانید آن را اصلاح کنید.
3. جدول برنامه ریزی درسی را نهایی کنید
تا اینجا همه کارهایی که در طول روز انجام داده را به همراه زمانی که صرف آن می‌کنید، نوشته‌اید. بهتر است این کار را برای مدت طولانی، مثلاً یک هفته تا چند هفته بنویسید. به این صورت از قبل برای کارهای‌تان برنامه‌ریزی می‌کنید.
می‌توانید از نمونه‌های آماده و پیشنهادی استفاده کنید. این فرصت را هم دارید که از مشاوران زبده کمک بگیرید. برای مثال سایت برنامه‌ریزی درسی و معلم خصوصی استادبانک، در کنار معرفی بهترین اساتید معلم خصوصی، مشاوران زبده‌ای هم دارد. مشاوران استادباک تخصص کافی در این زمینه داشته و می‌توانند به شما کمک کنند. چون ممکن است در ابتدا برنامه‌ریزی درسی ساده به نظر برسد، اما وقتی وارد اصل کار می‌شوید، می‌بینید که به کمک یک فرد باتجربه و کاربلد نیاز دارید.
4. اولویت‌هایتان را تعیین کنید
برخی از دروس و کارها اولویت بیشتری نسبت به برخی دیگر دارند. به طور مثال اگر شما در رشته تجربی درس می‌خوانید، درس زیست بیشتر از سایر دروس اهمیت دارد. اگر در رشته ریاضی درس می‌خوانید، دروس ریاضی، حسابان، دیفرانسیل و کل دروسی که در شاخه ریاضی قرار می‌گیرند، اهمیت بیشتری نسبت به دروس دیگر دارند.
گاهی اوقات برخی کارها – به غیر از درس خواندن – هم اولویت داشته و باید در برنامه قرار بگیرند. مهم‌ترین وظیفه برنامه‌ریزی این است که هر کار را در زمان مناسب و به وقت خودش انجام دهید.
5. مشخص کردن منابع مطالعاتی در برنامه ریزی درسی
درس خواندن بدون کتاب و جزوه که نمی‌شود! پس قبل از هر چیز باید منابع مطالعه خود را مشخص کنید. کتاب‌های درسی، جزوه معلم، کتاب‌های تست و جزواتی که از کلاس‌های تست دارید. حتی گاهی DVD های آموزشی هم برای یادگیری پایه‌ای برخی دروس اهمیت زیادی دارند. همه این‌ها جزو منابع مطالعاتی محسوب می‌شوند. فرقی ندارد که برای امتحان درس بخوانید یا کنکور، باید منابع درسی مشخص باشد.
6. دروس را به خوبی بشناسید و ساده و دشوار را تعیین کنید
مرحله بعدی این است که درس‌های سخت و آسان را مشخص کنید. ممکن است درس دینی برای برخی به نظر ساده برسد، اما برای شما سخت باشد. یا مثلاً درس عربی برای بقیه سخت باشد و برای شما آسان. مهم این است که سختی و راحتی را از نظر خودتان مشخص کنید.
بعد از اینکه آسانی و سختی را تعیین کردید، زمان و انرژی که باید برای هر درس و مبحث‌های مختلف آن گذاشته را نیز مشخص کنید. برخی ساعت‌های روز برای مطالعه دروس ساده‌تر و برخی ساعت‌ها برای مطالعه درس‌های سخت‌تر مناسب هستند.
برای مثال بهتر است صبح را به خواندن ریاضی یا زیست یا هر درسی که سخت است، ولی به آن بیشتر علاقه داشته، اختصاص دهید. بین دروس تخصصی حتماً درس عمومی بگذارید. استراحت 10-15 دقیقه‌ای بین یک و نیم ساعت یا2 ساعت مطالعه را فراموش نکنید.
7. استراحت، تفریح و فعالیت‌های غیردرسی به موقع
هیچ وقت درس خواندن بدون وقفه و بدون استراحت موفقیت‌آمیز نبوده است. منظور از استراحت، استراحت‌های کوتاه چند دقیقه‌ای و استراحت‌های طولانی‌تر چند ساعته است. به طور مثال شما در هر هفته باید حداقل یک نصفه روز استراحت داشته باشید. کنار خانواده بوده، به طبیعت رفته و با دوستان پرانرژی و باانگیزه خودتان صحبت کنید. خلاصه هر کاری می‌توانید انجام داده تا برای درس خواندن انرژی و انگیزه کافی را داشته باشید.
8. انعطاف‌پذیر باشید
گاهی اوقات ممکن است همه چیز طبق برنامه‌ریزی‌های شما پیش نرود. باید برنامه‌ای انعطاف‌پذیر داشته باشید تا در برابر اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی، به راحتی آن را تغییر دهید. مثلاً چند وعده خالی در برنامه هفتگی خود قرار دهید تا در صورتی که وقت‌تان با اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی پر شد، بتوانید اوضاع را مدیریت کنید. اگر هم اتفاق خاصی نیفتاد، از این زمان‌ها برای استفاده و مرور بیشتر استفاده کنید.
9. بررسی و تحلیل، قدم مهم در برنامه ریزی درسی
هر چند وقت یک بار برای مثال هر دو هفته یا هر دو ماه، برنامه‌ریزی خود را بررسی کنید. ببینید طبق برنامه‌ها، عملکرد خوبی داشته‌اید؟ پیشرفت، پسرفت یا تثبیت عملکردتان را بسنجید. با تحلیل و بررسی می‌توانید نقاط قوت و ضعف برنامه را شناسایی کنید. بنابراین با اطلاعات به دست آمده می‌توانید برای مطالعه و مرورهای بعدی خود، برنامه بهتری برای ادامه کار طراحی نمایید.
10.از چه کسی برای طراحی نمونه برنامه ریزی درسی کمک بگیریم؟
برنامه ریزی کنکور و درسی، موضوع مهمی برای دانش‌آموزان است. چون اگر برنامه درستی نداشته باشند، همه تلاش آن‌ها از بین خواهد رفت. مهم‌ترین نکته در این زمینه، این است که از یک مشاور متخصص و کاربلد کمک بگیرید.
سایت برنامه ریزی درسی استادبانک، با وجود اساتید معلم خصوصی در درس‌های مختلف و مشاوران کاربلد، مرجعی قابل اعتماد برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور است. در مجله استادبانک نکات مشاوره‌ای و برنامه‌ریزی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. علاوه بر این می‌توانید از مشاوران خوب و باتجربه استادبانک نیز برای برنامه‌ریزی درسی و کنکور کمک بگیرید. تنها کافیست برای استفاده از خدمات معلم خصوصی استادبانک یا خدمات مشاور تحصیلی این مجموعه با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۵۳۴۳ تماس گرفته و راهنمایی لازم را برای استفاده بهتر از خدمات آموزشی این مجموعه دریافت کنید.
